Ingliz tilini bilish darajasini aniqlovchi eng mashhur testlari haqida barcha ma’lumotga ega bo’lasiz, shunda qaysi biri sizga mos kelishini hal qilishingiz mumkin bo’ladi:
- Ingliz tili bilish darajasi aniqlovchi eng mashhur testlari
- Testlarning asosiy xususiyatlari
- Testlar qanday solishtiriladi
- Qanday qilib o'zingiz uchun mos testni tanlashingiz mumkin
- IELTS testiga tayyorgarlik ko'rish
Birinchi marta Ingliz tilini bilish darajasi testini topshirish haqida aniqlik kiritib, barcha mavjud tanlovlarni o‘rganishni boshlaganingizda, ko‘p savollar tug‘ilishi tabiiy.
Testlardan biri qolganlariga nisbatan osonroqmi? Qaysi testni kompyuterda topshirish mumkin? Qaysi birida natijalar tez chiqadi?
Shunisi aniqki, tanlov qilishdan oldin siz har bir testning asosiy xususiyatlarini etibor bilan ko'rib chiqishingiz kerak. Siz, testning tan olinishi, ishonchliligi, test formati, baholash mezonlari va o’tkazilish usullari kabi omillar haqida o'ylashingiz mumkin.
Shuni esda tutish kerakki, har bir test muayyan maqsadlar uchun mos tushishi mumkin. Masalan, o'qish maqsadlaringizdan biri nufuzli Ivy League oliyglariga kirish bo'lsa, Ingliz tilini bilish darajangizni akademik muhitga mos kelishini sinovdan o'tkazadigan IELTS va TOEFL kabi testlar sizga ushbu maqsadga erishish uchun yordam berishi mumkin.
Amerika Qo'shma Shtatlarida o'qishni istasangiz, bu uchun TOEFL eng mos test degan fikr endi to'g'ri emas. IELTS Academic test ham teng darajadagi test, shuning uchun AQShning 3400 dan ortiq institutlari (jumladan, Ivy League aʼzolari) va dasturlari uni Ingliz tili darajasi isboti sifatida qabul qiladi.
Agar siz chet elga ishlash yoki universitet dasturlarining barcha bosqichlarida ta’lim olmoqchi bo'lsangiz, umumiy yo'naltirilgan, mashhur bo'lgan Ingliz tilini bilish darajasi testlaridan birini topshirishingiz mumkin. Bunday testlar sizning Ingliz tili darajasini amaliy, kundalik kontekstida o'lchaydi.
Eng mashhur Ingliz tilini bilish darajasi testlari
Eng mashhur Ingliz tilini bilish darajasi testlari bu IELTS, TOEFL, TOEIC, CELPIP va KET, PET, FCE, CAE va CPE ning Kembrij Ingliz tili malakalaridir. Ya'ni, IELTS va TOEFL qolganlaridan farqi, ular Ingliz tilida so'zlashuvchi va Ingliz tilida so'zlashmaydigan davlatlardagi ko'plab tashkilotlar tomonidan tan olinadi va qabul qilinadi.
Ingliz tilini bilish darajasi testlari ish-faoliyatda ham keng qo'llaniladi. Ish beruvchilar, professional organlar va uyushmalar mos odamlarni tanlashda test natijalariga tayanadilar. Shuning uchun, ushbu testlarda yaxshi natijalarga erishish sizning ish istiqbolingizni sezilarli darajada oshirishi mumkin.
Testlarning asosiy xususiyatlari
IELTS
IELTS Ingliz tili muloqot tili boʻlgan joyda oʻqish yoki ishlashni xohlovchilarning til qobiliyatini baholash uchun moʻljallangan. Dunyo boʻylab 11,000 dan ortiq tashkilotlar tomonidan tan olingan bu test, oliy taʼlim va global migratsiya uchun dunyodagi eng mashhur Ingliz tilini bilish darajasi testidir.
Test to'rt qismdan iborat Tinglash, o'qish, yozish va gapirish (nutq). Ushbu bo'limlarning har biri individual ballni hosil qiladi, keyinchalik u umumiy ballni belgilash uchun ishlatiladi. Natijalar 1 (eng past) dan 9 (eng yuqori) gacha bo'lgan shkala bo'yicha umumiy o'rtacha ball sifatida aks ettiriladi. IELTS balli test topshirgan kundan boshlab ikki yil davomida amal qiladi.
Ikkita IELTS testlari mavjud – IELTS Academic va IELTS General umumiy tayyorgarlik uchun. Siz topshiradigan test siz nima qilmoqchi ekanligingizga bog'liq. IELTS Academic Ingliz tilini bilish darajangiz akademik muhitga mos kelishi, uning akademik til jihatlarini aks ettirishini aniqlaydi. IELTS General Training esa, Ingliz tilini bilish darajasining amaliy, kundalik kontekstida aniqlaydi. Tabiiyki, testdagi vazifalar va bo'limlar ham ish joyidagi holatlarni, ham ijtimoiy vaziyatlarni aks ettiradi.
Agar siz IELTSni Britaniya Kengashi orqali topshirishni istasangiz, buni dunyoning istalgan nuqtasida, qulay joylashgan va zamonaviy jihozlarga ega 800 dan ortiq rasmiy Britaniya Kengashi IELTS test markazlarida topshirishingiz mumkin.
TOEFL
Bu Amerikaning eng mashhur testi bo'lib, butun dunyo bo'ylab universitetlar va institutlarda qabul qilinadi. Bu test dastlab Vashingtondagi Amaliy tilshunoslik markazi tomonidan ishlab chiqilgan. Testda qo'llaniladigan til Ingliz tilining kundalik akademik sharoitlarda qanday qo'llanilishini yaqindan aks ettiradi va test mazmuni butunlay akademik bo'lib, integratsiyalangan vazifalarni o'z ichiga oladi. Xuddi IELTS kabi, bu test ham tinglash, o'qish, yozish va gapirish (nutq) kabi to'rtta asosiy til ko'nikmalarini baholaydi.
Hozirda TOEFL IBT test uch xil usulda topshirilishi mumkin: test markazida, uyda "Home Edition" va qog'oz shaklida "Paper Edition". TOEFL iBT ning "Home Edition" usuli - bu test o'tkazish markazida topshiriladigan test bilan bir hil va uydan (masofadan) qulay tarzda topshiriladigan testdir. Xuddi shunga o'hshagan holda, "Paper Edition" ham ayni shaklda to'rtta ko'nikmasi mavjud bo’lgan TOEFL iBT testidir, lekin u ikki seansda bajarilishi kerak. Gapirish (nutq) uyda kompyuterda bajarilsa, qolgan uchta bo'lim qog'ozda bo'lib, test o'tkazish markazida o'tkaziladi.
TOEFL testining har bir bo'limi 0 dan 30 gacha ball oralig'iga ega, siz to’plashingiz mumkin bo'lgan maksimal ball 120 ni tashkil qiladi. Ballaringiz 2 yil davomida amal qiladi.
TOEIC
"The Test of English for International Communication" (xalqaro muloqot uchun ingliz tili testi) ish faoliyatida muloqot qilish qobiliyatingizni baholaydi. Tinglash va o'qish ballarini qo'shish orqali olish mumkin bo'lgan umumiy test balli 990 (CEFRning C1 darajasiga teng) bo'lishi mumkin. Testda gapirish (nutq) va yozishni tekshirish uchun boshqa ball berish tartibi amal qiladi. Boshqa testlar singari, TOEIC ballari ham ikki yil davomida amal qiladi.
Test sizning hamkasblaringiz va mijozlaringiz bilan global miqyosda muloqot qilish qobiliyatingizni namoyish etishga yordam berganligi sababli, u butun dunyo bo'ylab kompaniyalar, xalqaro korporatsiyalar, xalqaro va hukumat organlari tomonidan yuqori baholanadi. Misol uchun, aviatsiya sohasidagi kompaniyalar odatda o'z xodimlarining Ingliz tilini bilish darajasini aniqlash uchun foydalanadilar.
CELPIP
CELPIP nomi bilan tanilgan "The Canadian English Language Proficiency Index Program" (Kanada ingliz tilini bilish darajasi indeksi dasturi) Kanadaning yetakchi umumiy Ingliz tilini bilish darajasi testidir. Bu test har xil kundalik vaziyatlardagi Ingliz tili qobiliyatingizni baholaydi va asosan immigratsiya va professional maqsadlarda foydalaniladi. Testning ikki turi mavjud: CELPIP – General Test (3 soat) va CELPIP – General LS Test (1 soat). Davomiyligi uzunroq bo'lgan test to'rtta til ko'nikmalarini qamrab oladigan bo'lsa, qisqaroq versiyadagi test faqatgina gapirish (nutq) va tinglashni o'z ichiga oladi.
Test mazmuniga keladigan bo'lsak, CELPIP testi Shimoliy Amerika Ingliz tili dialektiga aniq e'tibor qaratadi. Masalan, turli davlatlarda qo’llaniladigan Ingliz tili dialektlarini ifodalovchi, IELTS Tinglash bo'limidan farqli o‘laroq, CELPIP dagi tinglash bo‘limida faqat Shimoliy Amerika dialektidan foydalaniladi. Bundan tashqari, gapirish (nutq) testi kompyuterda oʻtkazilib, savollarga javoblaringiz yozib olinishi uchun CELPIP testi toʻliq kompyuterda o'tkaziladi.
Cambridge English KET, PET, FCE, CAE va CPE
Ushbu testlar Kembrij universitetining Cambridge English bo'limi tomonidan ishlab chiqilgan. Ular butun dunyoda minglab ish beruvchilar, universitetlar va hukumat vazirliklari tomonidan Ingliz tili darajasini isboti sifatida tan olingan. Ushbu testlarning o'ziga xos jihati shundaki, test natijalarining amal qilish muddati yo'q, ya'ni bu natija umr bo'yi amal qiladi.
Keling, Cambridge English malaka testining har birini batafsil ko'rib chiqaylik.
KET (Key English Test): bu boshlangʻich darajadagi imtihon boʻlib, oddiy vaziyatlarda muloqot qilish uchun Ingliz tilidan foydalanish qobiliyatingizni tekshiradi.
PET (Preliminary English Test): bu test oʻrta darajadagi test. Agar kundalik foydalanish uchun amaliy til ko'nikmalariga ega bo'lsangiz, PET sizga mos keladi.
FCE (First Certificate of English): ushbu test Ingliz tilida soʻzlashadigan mamlakatda mustaqil yashash va ishlash yoki Ingliz tilida oʻqitiladigan kurslarda oʻqish uchun til koʻnikmalariga ega ekanligingizni isbotlaydi.
CAE (Certificate in Advanced English): bu chuqur, yuqori darajadagi malaka boʻlib, ish beruvchilar va universitetlar talab qilayotgan til ko'nikmalariga ega ekanligingizni koʻrsatadi.
CPE (Certificate of Proficiency in English): bu Cambridge English tomonidan taqdim etilgan eng yuqori darajadagi malaka. Bu Ingliz tili darajasi yuqori so'zlashuvchi bilan ravonlik va murakkablik bilan muloqot qila olishingizni baholaydi.
Testlar qanday solishtiriladi
Ushbu test natijalarini to'g'ridan-to'g'ri solishtirish mumkin bo'lmasa ham, tushunish darajasini shakllantirish uchun siz the Common European Framework of Reference (CEFR), tilni bilish darajasini belgilaydigan xalqaro standartdan foydalanishingiz mumkin.
| Test/Daraja | A1 | A2 | B1 | B2 | C1 | C2 |
| IELTS | - | - | 4.0-5.0 | 5.5-6.5 | 7.0-8.0 | 8.5, 9.0 |
| TOEFL | - | - | 42-71 | 71-94 | 95-120 | 115-120 |
| TOEIC | 120-234 | 235-549 | 550-784 | 785-944 | 945-990 | - |
| KET (Key) | 100-119 | 120-139 | 140-150 | - | - | - |
| PET (Preliminary) | - | 120-139 | 140-159 | 160-170 | - | - |
| FCE (First) | - | - | 140-159 | 160-179 | 180-190 | - |
| CAE (Advanced) | - | - | - | 160-179 | 180-199 | 200-210 |
| CPE (Proficiency) | - | - | - | - | 180-199 | 200-230 |
| CELPIP | - | 4 | 5 | 6,7 | 8,9 | 10-12 |
Qanday qilib o'zingiz uchun mos testni tanlash mumkin
Tasavvur qilganingizdek, Ingliz tilini darajasi imtihonini topshirishni xohlayotganingizning sababi ko'p jihatdan qaysi test sizga mos kelishini hal qilish. Buni yodda tutgan holda, biz quyida mumkin bo'lgan senariylarni belgilab chiqdik.
1-senariy: Men AQSh yoki Kanadadagi universitetda o‘qishni xohlayman.
IELTS bu oliy taʼlim va global migratsiya uchun Ingliz tili darajasini aniqlash uchun eng mashhur testidir. AQSHdagi yirik ta’lim muassasalari IELTS Ingliz tilini tushunish va unda muloqot qilish qobiliyatingizni haqiqiy aks ettirishini tan oladilar. IELTS AQSHning eng yaxshi 25 ta universiteti tomonidan tan olinadi, barcha Ivy League kollejlari tomonidan qabul qilinadi va xalqaro talabalar taxsil oladigan AQSHning 50 ta eng yaxshi universitetlari dasturlari tomonidan qoʻllaniladi. Amerika testi boʻlgani uchun ham TOEFL Qoʻshma Shtatlardagi taʼlim muassasalari orasida keng qabul qilinadi.
Kanadaga kelsak, u yerda ham IELTS bir xilda keng tarqalgan test hisoblanadi. Aslida, bu Kanadadagi universitetlar va kollejlar uchun Ingliz tili testi tanlovidir.
2-senariy: Men Buyuk Britaniya, Avstraliya yoki Yangi Zelandiyada ishlash va o‘qishni xohlayman.
Birlashgan Qirollik, Avstraliya va Yangi Zelandiyada, IELTS bu siz uchun eshiklarni ochadigan ishonchli nom. Bu davlatlardagi yetakchi ta’lim muassasalari bu testning yuqori sifat standartlari va ishonchliligini tan oladilar. Maqsadingiz taʼlim muassasasiga oʻqishga kirishmi yoki ish topishmi, IELTS uni amalga oshirishga yordam beradi.
Ushbu Ingliz tilida so'zlashuvchi davlatlarda ta'lim va bandlik sohalari juda yuqori standartlarga ega. Til o'rganish sizga ko'p madaniyatli muhitda samarali ta'lim olish va kelajak uchun ko'nikmalarga ega bo'lish imkonini beradi. Agar Ingliz tilini yaxshi bilsangiz va darajasini eng ishonchli Ingliz tili testlaridan biri orqali ko'rsata olsangiz, boshqalardan ustunlikka ega bo'lasiz.
3-senariy: Men ko'p millatli kompaniyada ishlamoqchiman.
TOEIC, IELTS va TOEFL testlari ish-faoliyat maqsadlari uchun eng mashhur Ingliz tilini darajasi testlaridir. Kompaniyalar IELTS testi komponentlari ularga mos hodimlarni tanlashda yordam berishiga amin bo'lishdi. Shuning uchun, xalqaro maydondagi global kompaniyaning bir qismi bo'lishni xohlasangiz, ushbu testlarda yaxshi natijalarga erishish sizning ish istiqbolingizni sezilarli darajada oshirishi mumkin.Moliya, hukumat, qurilish, energetika, aviatsiya va sayyohlik kabi sohalardagi ish beruvchilarning keng doirasi yetarlicha til ko'nikmalariga ega boʻlgan shaxslarni yollash uchun IELTS ga tayanadi.
4-senariy: Men karyeramni xalqaro biznesda qurmoqchiman.
Biznes tashkilotlarining biznes jarayonlarida tashqi xizmat ko'rsatuvchi va autsorsing xizmati ko'rsatuvchilarga bo'lgan talab tobora ortib bormoqda. Bu avtomatik tarzda biznesni muammosiz boshqarishga yordam beradigan ikki yoki ko'p tilli xodimlarga bo'lgan ehtiyojni oshiradi. Bundan tashqari, u tashkilotlarga yangi bozorlarda o'z o'rnini egallashga yordam beradi. Bunday vaziyatda kompaniyalarda ingliz tilini yaxshi biladigan xodimni ishdan bo'shatish ehtimoli kamroq.
Agar siz karyerangizni xalqaro biznesda qurmoqchi bo'lsangiz, Ingliz tilini bilish darajasini tasdiqlovchi natijani taqdim eta olish bu katta ustivorlik. Ingliz tilini bilish darajasini ham akademik, ham amaliy, kundalik kontekstda aniqlashi mumkin bo'lgan IELTS testi potensial ish beruvchilarga til bilish darajasini ko'rsatdi.
5-senariy: Men ingliz tilini bilish darajamni bilmoqchiman.
Agar sizning talabingiz Ingliz tilini bilish darajangizni bilish bo'lsa, Cambridge English testlari siz uchun yahshi tanlov. Yuqorida aytib o'tganimizdek, bu malaka testlari bir qator darajalarni qamrab oladi (CEFR darajalardan A2 dan C2gacha) va umr bo'yi amal qiladi.
Biroq, agar siz IELTS kabi yuqori darajadagi Ingliz tili testlari formati bilan tanishmoqchi bo'lsangiz, Take IELTS websaytini ni ko'rib chiqishingiz mumkin. U yerda testni yaxshiroq tushunishingizga yordam beradigan bepul tayyorgarlik ko’rish materiallari ni topasiz. Shuningdek, veb-saytda mavjud boʻlgan bepul onlayn IELTS mashg’lot uchun testlari dan birini topshirish orqali testdan oʻtishingiz mumkin. Bundan tashqari siz, oldingi IELTS test topshiruvchilarining test ta'surotlari va foydali test maslahatlari bilan oʻrtoqlashgan videolarini ham tomosha qilishingiz mumkin.
IELTS testiga tayyorgarlik ko'rish
IELTS testini topshirishga British Council, orqali ro’yhatdan o’tsangiz, siz bepul tayyorgarlik ko'rish materiallariga kirish imkoniyatini olasiz, shu jumladan onlayn amaliy testlar, IELTS vebinarlari, mobil ilovalar, IELTS Study Pack va video darsliklar. Undan maksimal darajada foydalanish sizga bog'liq. Sinov formatini ham o'qib chiqing, shunda siz nimani kutayotganingizni aniq bilib olasiz. Nihoyat, oltin qoidani yodda tuting: IELTS bo'yicha ko'nikmalaringizni mashq qilish uchun qancha ko'p vaqt sarflasangiz, imtihonga shunchalik yaxshi tayyor bo'lasiz.
Yakuniy fikrlar
Umid qilamizki, bu yerda, oʻzingiz uchun eng mos boʻlgan Ingliz tili darajasi testini tanlashingiz uchun oʻzingizga berish uchun toʻgʻri savollar haqida yetarli maʼlumot topdingiz. Bu yerda taqdim etilgan testlarning barchasi jozibador qiladigan oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlsa-da, IELTS ning qoʻshimcha afzalliklari bor. Dunyodagi tan olingan Ingliz tili testi bo'lishidan tashqari, u Common European Framework of Reference for Languages (CEFR). ning C2 darajasini aniqlashi ham mumkin. Shuningdek, IELTS dunyoning Ingliz tilida soʻzlashuvchi turli burchaklaridagi nashrlardan olingan va buni adolatli va xolis testga aylantiradigan xalqaro yo'naltirilgan mazmundagi matnlar va topshiriqlardir.
Qaysi testni topshirishga qaror qilsangiz ham, Ingliz tilidagi ko'nikmalaringiz o'rtachadan yuqori deb o'ylasangiz ham, yetarlicha mashq qilganligingizga ishonch hosil qiling. Buning sababi, agar siz testning har bir bo'limi qanday bo'lishi va Iimtihon oluvchilar darajangizni baholashda nimalarga e'tibor berishini to'liq tushunmasangiz, eng yaxshi ball olishingiz dargumon bo’ladi. Omad tilaymiz!