By IELTS Expert

07 November 2024 - 15:25

Oʻzingiz tanlagan universitetga kirish yoki karyerangizda yuqorilash uchun IELTS testini aʼlo darajada oʻrganmoqchimisiz? Yuqori IELTS ballini olishning eng yaxshi usullaridan biri soʻz boyligingizni oshirishdir. Yozish va gapirishda bu umumiy ballingizning 25% ini tashkil qiladi. Keng soʻz boyligi Tinglash va Oʻqish testlarida ishlashingizni sezilarli darajada yaxshilaydi.

Xorijda oʻqishni xohlovchi talaba boʻlasizmi yoki yangi imkoniyatlarni izlayotgan mutaxassismi, soʻz boyligingizni oshirish IELTS safaridagi muhim qadam hisoblanadi.

British Council bilan IELTS ga tayyorlaning

Britaniya Kengashi orqali IELTS testiga yozilish ekspertlar guruhi tomonidan ishlab chiqilgan keng qamrovli resurslarga kirish imkonini beradi. Ingliz tili koʻnikmalaringiz, jumladan, IELTS uchun soʻz boyligingizni yaxshilash uchun barcha zaruriy vositalar va yetarlicha yordamga ega boʻlasiz. Bu blogpostda biz soʻz koʻnikmalaringizni rivojlantirish uchun baʼzi samarali strategiyalarni oʻrganamiz. Shuningdek, test safaringizni osonlashtiruvchi Britaniya Kengashining IELTS testiga tayyorgarlik resurslari bilan ham tanishasiz.

Britaniya Kengashida biz siz duch keladigan qiyinchiliklarni tushunamiz va sizga har bir qadamda yordam berishga tayyormiz. Bizning keng qamrovli resurslarimiz va ekspertlar yoʻl-yoʻriqlari sizga soʻz boyligingizni kengaytirish uchun zarur boʻlgan vositalar va usullarni taqdim etish uchun moʻljallangan. Bu blogpostda biz soʻz koʻnikmalaringizni shakllantirishning asosiy strategiyalarini oʻrganamiz va IELTS safaringizda sizga qanday yordam berishimiz mumkinligini tushuntiramiz.

Quyida siz uchun mavjud boʻlgan ajoyib materiallarning ayrimlari keltirilgan. Bu videoda IELTS uchun soʻz boyligini oshirish boʻyicha foydali maslahat va tavsiyalar berilgan.

IELTSda lugʻatning ahamiyati

Soʻzlar tilning qurilish bloklari. Ular fikr va gʻoyalarimizni ifoda etishimizga yordam beradi. Shuningdek, ular boshqalarni tushunish va maʼlumot olishimizga ham yordam beradi. Keng soʻz boyligi bizga aniq va toʻgʻri muloqot qilish imkonini beradi, bu IELTS yoki boshqa ingliz tili testlarida yuqori ball olish uchun zarurdir.

IELTS testi kontekstida soʻz boyligi shunchaki koʻp soʻzlarni bilishdan iborat emas. Imtihon oluvchilar soʻz boyligingizni (IELTS da leksik resurs deb ham ataladi) baholaydigan Yozish va Gapirish boʻlimlarida siz ishlatadigan soʻzlar aniq va berilgan vazifa talablariga mos boʻlishi kerak. Xatolar cheklangan boʻlishi va notoʻgʻri aloqaga olib kelmasligi ham muhimdir.

Yozish va Gapirish ballariga taʼsiri

IELTS Writing Task 1 da keng doiradagi soʻz boyligi maʼlumotlarni umumlashtirish yoki aniq va sodda usulda xat yozishingizga yordam beradi. Task 2 da u dalil va misollar bilan tasdiqlangan savolingizga javoban yaxshi ishlab chiqilgan pozitsiyani taqdim etish imkonini beradi. Tegishli soʻz boyligisiz inshongiz takroriy, noaniq va nihoyatda koʻp soʻzli boʻlishi mumkin. Boshqa tomondan, turli va ilgʻor lugʻatdan toʻgʻri foydalanish qobiliyati imtihonchini hayratda qoldirishi shubhasiz, chunki bu tilni bilish darajasining yuqoriligini koʻrsatadi.

Xuddi shuningdek, Gapirish boʻlimida ham boy lugʻat ravonroq va aniqroq muloqot qilishingizga yordam beradi. IELTS ball deskriptorlariga koʻra, turli mavzularni muhokama qilish uchun keng soʻz boyligidan foydalanuvchi test topshiruvchilar soʻz boyligi boʻyicha yuqori ball oladi va shu orqali Gapirish ballini oshiradi.

Tinglash va oʻqishni tushunishni yaxshilash

Soʻzlarni tushunish va ulardan samarali foydalanish qobiliyatingiz Yozish va Gapirish ballingizga bevosita taʼsir qilsa-da, u Tinglash va Oʻqish boʻlimlaridagi unumdorligingizga ham taʼsir qiladi. Kuchli soʻz boyligi audio va matnlarni yaxshiroq tushunishingizga yordam beradi, shu sababli sizda soʻz boyligi cheklangan nomzodga qaraganda savollarga toʻgʻri javob berish ehtimoli ancha yuqori boʻladi. Misol uchun, sinonimlar va tegishli atamalarni bilish, javoblarni oʻz ichiga olgan yozuv yoki matn qismlarini tezda aniqlashga yordam beradi.

Lugʻat bevosita Yozish va Gapirish ballingizga taʼsir qilsa-da, Oʻqish va Tinglash boʻlimlarida ham muhim rol oʻynaydi. Kuchli lugʻat matnlar va audio yozuvlarni osonroq tushunishga yordam beradi va savollarga aniqroq javob berish imkonini beradi. Masalan, sinonimlar va tegishli atamalarni bilish parchalarni oʻqish va tinglash vazifalarida toʻgʻri javoblarni aniqlashga yordam beradi.

Bundan tashqari, yaxshi rivojlangan soʻz boyligi sizga ushbu boʻlimlarda yuqori ball olish uchun zarur boʻlgan matnlar va yozuvlar kontekstini tushunishga yordam beradi. Yangi soʻzlar uchraganida kontekstdan ularning maʼnosini taxmin qilish (yaʼni atrofdagi soʻzlar va mavzuni hisobga olgan holda soʻz nimani anglatishini aniqlash) qobiliyatingiz yaxshilanadi. Nihoyat, IELTS uchun lugʻat yaratish va imloni takomillashtirish yonma-yon ketadi, bu yaxshi yangilik, chunki imlo xatolari IELTS tinglash va oʻqishda baholarga qimmatga tushishi mumkin.

IELTS da saqlanish kerak boʻlgan lugʻatga oid mumiy xatolar

IELTS testiga tayyorgarlik koʻrishda nafaqat soʻz boyligini oshirish, balki ballingizni pasaytirishi mumkin boʻlgan umumiy xatolardan xabardor boʻlish ham muhimdir. Bu umumiy xatolarni tushunish va ulardan saqlanishni oʻrganish test davomida soʻz boyligidan samaraliroq va ishonchliroq foydalanishga yordam beradi.

Murakkab soʻzlardan ortiqcha foydalanish

Imtihon oluvchini hayratda qoldirish uchun murakkab soʻzlarni ishlatish fikri sizni oʻziga jalb qilsa-da, ularni haddan tashqari koʻp ishlatish teskari taʼsir koʻrsatishi mumkin – juda koʻp xatolarga yoʻl qoʻyishingiz mumkin. Murakkab lugʻatdan notoʻgʻri foydalanish chalkashlikka yoki undan ham yomoni, notoʻgʻri muloqotga olib kelishi mumkin. Murakkab lugʻatdan foydalanish va aniq gapirish oʻrtasida muvozanatni saqlash juda muhimdir. Masalan, “endeavour” soʻzini qanday ishlatishga ikkilansangiz, shunchaki “try” yoki “attempt” deb aytishingiz mumkin. Aniqlik har doim murakkablikdan ustun boʻlishi lozim. Unutmang: IELTS Speaking testi imkon qadar real hayotdagi vaziyatga yaqin boʻlish uchun moʻljallangan, shu sababli oʻzingizni boricha namoyon qiling! Javoblaringiz majburiy yoki yodlab olingan boʻlib tuyulmasligi kerak.

Notoʻgʻri birikmalar

Kollokatsiyalar tilda koʻp uchraydigan soʻzlardir. Mana bir misol: “make a mistake” yoki “commit a mistake” deb ishlatish mumkin, lekin “do a mistake” deb ishlatilmaydi. Kollokatsiyadan toʻgʻri foydalanish nutqingiz va yozishingizni tabiiy va ravon qiladi. Bu, shuningdek, umumiy ingliz tilini bilishning ishonchli koʻrsatkichidir. Shu sababli ingliz tilida keng uchraydigan kollokatsiyalarni oʻrganish uchun yetarlicha vaqt sarflang. Imtihon oluvchi saʼy-harakatlaringizni hisobga oladi va mukofotlaydi.

Sinonimlardan notoʻgʻri foydalanish

Sinonimlar tilni boyitishi mumkin, lekin ularni notoʻgʻri ishlatish xatolarga sabab boʻlishi mumkin. Hamma sinonimlarni ham har qanday kontekstda almashtirib ishlatib boʻlmaydi. Masalan, “commute” va “travel” soʻzlari maʼno jihatidan oʻxshash, lekin ularni bir-birining oʻrniga ishlatib boʻlmaydi. “Commute” soʻzi uyingiz va ish joyingiz orasidagi muayyan masofani muntazam ravishda bosib oʻtishni anglatadi, “travel” soʻzi esa bir joydan ikkinchi joyga harakatlanishning har qanday turini anglatishi mumkin. Sinonimlarni qanday qilib toʻgʻri ishlatishni yaxshiroq tushunish uchun ulardan turli kontekstlarda foydalanishni mashq qiling.

Soʻz shakllariga e'tibor bermaslik

Koʻplab soʻzlarning ot, feʼl, sifat va ravish kabi turli shakllari bor. Soʻzning notoʻgʻri shaklini ishlatish grammatik xatolarga olib kelishi mumkin. Masalan, “sharp” va “sharply” (maʼnosi – “keskin”) soʻzlarini olaylik. Misol uchun, biz “a sharp (sifat) drop (ot) in prices” yoki “prices drop (feʼl) sharply (ravish)” deb aytamiz, aksincha emas. Oʻzingiz ishlatmoqchi boʻlgan soʻzning toʻgʻri shaklini bilishingizga ishonch hosil qiling. Bu sizga grammatik jihatdan toʻgʻri jumlalar yaratishga yordam beradi.

IELTS uchun soʻz boyligini oshirishning samarali strategiyalari

IELTS uchun soʻz boyligini oshirish izchil harakat va samarali strategiyalardan foydalanishni talab qiladi. Quyida boshlash uchun eng sara maslahatlar bilan tanishasiz.

Koʻp oʻqing

Gazeta, kitob va ilmiy jurnallar kabi keng turdagi materiallarni oʻqish soʻz boyligingizni sezilarli darajada oshirishi mumkin. 

Bu jarayonni qiziqarli va jozibador qilish uchun sizni qiziqtiradigan mavzularga diqqat qarating. BBC News yoki The Guardian kabi nufuzli nashrlarning maqolalarini oʻqish turli kontekstlarda ishlatiladigan yuqori darajali soʻzlarni oʻrganishingizga yordam beradi. Oʻqiyotganingizda yangi soʻzlarni ajratib koʻrsating va ularning maʼnosini qidiring. Bu soʻz boyligingizni yaxshilashdan tashqari, tushunish qobiliyatingizni ham mustahkamlaydi. 

Nihoyat, ushbu yangi soʻzlarni kundalik muloqotda ishlatishga harakat qiling, shunda ular faol soʻz boyligingizning bir qismiga aylanadi.

Yodlash kartalaridan foydalaning

Yodlash kartalari (kichik eslatma kartalari) – yangi lugʻatni oʻrganish va mashq qilishning qiziqarli usulidir. Bir tomonida soʻz va uning taʼrifi, ikkinchi tomonidan sinonimlar va namunaviy gap yozilgan yodlash kartalarini yarating. Xotirangizni yangilash uchun ushbu fleshkalarni muntazam ravishda koʻrib chiqing.

Soʻzlar roʻyxati bilan mashq qiling

Soʻzlar roʻyxati – yangi lugʻatni oʻrganishning ajoyib usuli. Har kuni bir nechta soʻzlarni oʻrganishga eʼtibor qarating va yozish va gapirishni mashq qilganingizda ulardan foydalanishga harakat qiling. Taʼlim, atrof-muhit va texnologiya kabi umumiy IELTS mavzularidan boshlang. 

Bu mavzularga oid soʻzlarni oʻrganing va ularni jumlalarda qoʻllashni mashq qiling. Bu usul mavzuga asoslangan soʻz boyligini shakllantirishga yordam beradi, bu IELTS testida, ayniqsa, Yozish va Gapirish boʻlimlarida qoʻl keladi.

Suhbatlarda qatnashing

Ona tilisi ingliz tili boʻlgan insonlar yoki boshqa IELTS testini topshiruvchilar bilan suhbatlashish kontekstda yangi soʻzlarni ishlatib mashq qilishga yordam beradi. Ingliz tilida turli mavzularni muhokama qilishingiz mumkin boʻlgan til almashinuvi guruhlariga qoʻshiling yoki onlayn forumlarda qatnashing. Facebook va Reddit kabi ijtimoiy tarmoq platformalarida ingliz tili koʻnikmalarini yaxshilashga intilayotgan test topshiruvchilarga bagʻishlangan IELTS hamjamiyatlari mavjud.

Muntazam ravishda yozing

Ingliz tilida insholar, jurnal yozuvlari yoki hatto ijtimoiy tarmoqdagi postlar yozish sizga yangi lugʻatni mashq qilish va saqlab qolishga yordam beradi. Har kuni turli mavzularda yozish uchun vaqt ajrating va oʻrgangan yangi soʻzlardan foydalanishga harakat qiling. 

Yozganlaringiz haqida fikr-mulohaza olishingiz mumkin boʻlgan yozish forumlari yoki guruhlariga qoʻshilishni oʻylab koʻring. Writing.com kabi veb-saytlar yozma ishingizni ulashib, fikr-mulohaza olishingiz mumkin boʻlgan hamjamiyatlarni taklif qiladi, bunday hamjamiyatlar soʻz boyligi va yozish koʻnikmalaringizni yaxshilashga yordam beradi.

Yakuniy fikrlar

Esingizda boʻlsin, izchillik asosiy hisoblanadi. Muntazam mashq qilish va yangi soʻzlarni oʻrganish sizga IELTS uchun mustahkam lugʻatni shakllantirishga yordam beradi, oʻzingizga boʻlgan ishonch va testdagi natijalarni oshiradi. Hozir harakat qilishning ayni vaqti – hoziroq harakatni boshlang! Soʻz boyligingiz sezilarli darajada yaxshilanganini koʻrish uchun darhol ushbu strategiyalarni amalga oshirishni va lugʻatni mashq qilishni boshlang.

Agar siz ushbu maslahatlarni foydali deb bilsangiz, IELTS tayyorgarligi boʻyicha boshqa resurslarimizni koʻrib chiqing. IELTS muvaffaqiyati sari sayohatingiz bir qadamdan boshlanadi, shuning uchun uni hisobga oling!

IELTS testi uchun tayyormisiz? Hoziroq Britaniya Kengashi orqali yoziling.